معرفی مطالعه‎ ‎محاسبه‎ ‎نیاز‎ ‎آبی‎ ‎تالاب‎ ‎کجی‎ ‎نمکزار به‌عنوان طرح برگزیده وزارت علوم، تحقیقات و ‏فناوری

به گزارش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی دانشگاه بیرجند، معاونت پژوهش و فناوری وزارت ‏علوم، تحقیقات و فناوری طرح‌های‎ ‎صنعتی‎ ‎برگزیده دانشگاه‌ها‎ ‎و‎ ‎پژوهشگاه‌های‎ ‎کشور در سال ‌‏1399 را معرفی کرد.‏ بر این اساس طرح مطالعه‎ ‎محاسبه‎ ‎نیاز‎ ‎آبی‎ ‎تالاب‎ ‎کجی‎ ‎نمکزار به عنوان ‏یکی از  طرح‌های‎ ‎صنعتی‎ ‎برگزیده دانشگاه‌ها‎ ‎و‎ ‎پژوهشگاه‌های‎ ‎کشور معرفی شد.‏
تالاب‎ ‎کجی‎ ‎نمکزار‎ ‎نهبندان‎ ‎با‎ ‎برخورداری‎ ‎از‎ ‎تنوع‎ ‎زیستی‎ ‎بالا،‎ ‎نقش‎ ‎مهمی‎ ‎در‎ ‎عملکرد‎ ‎هیدرولوژیکی‎ ‎منطقه‎ ‎ایفا‎ ‎می‌کند. اخیراً‎ ‎به‎ ‎دلیل‌های‎ ‎انسانی‎ ‎و‎ ‎همچنین‎ ‎خشکسالی،‎ ‎تنش‌های‎ ‎شدیدی‎ ‎به‎ ‎آن‎ ‎وارد‎ ‎گردیده‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎تعیین‎ ‎نیاز‎ ‎آبی‎ ‎آن‎ ‎می‌تواند‎ ‎ضمن‎ ‎بازگرداندن‎  ‎فعالیت ‏شرایط‎ ‎اکولوژیکی،‎ ‎عملکرد‎ ‎محیط زیستی‎ ‎تالاب‎ ‎را‎ ‎بهبود‎ ‎بخشد. از‎ ‎اینرو‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎طرح،‎ ‎بر‎ ‎اساس‎ ‎روش‎ ‎ترکیبی‎ ‎در‎ ‌‏6‌‎ ‎سناریو‎ ‎نیاز‎ ‎آبی اکوهیدرولوژی‎ ‎تالاب‎ ‎کجی‎ ‎محاسبه‎ ‎گردید. با‎ ‎استفاده‎ ‎از‎ ‎داده‌های حاصل از‎ ‎سنجش‎ ‎از‎ ‎دور،‎ ‎سیستم‎ ‎اطلاعات‎ ‎جغرافیایی‎ ‎و‎ ‎مشاهدات میدانی‎ ‎اطلاعات‎ ‎مورد‎ ‎نیاز‎ ‎کسب‎ ‎شده‎ ‎و‎ ‎با‎ ‎استفاده‎ ‎از‎ ‎معادله‎ ‎بیلان‎ ‎آبی‎ ‎مقدار‎ ‎نیاز‎ ‎آبی‎ ‎در‎ ‎سناریوهای‎ ‎هیدرولوژیکی‎ ‎و‎ ‎اکولوژیکی محاسبه گردید. نتایج‎ ‎نشان‎ ‎داد‎ ‎جهت‎ ‎تامین‎ ‎حد‎ ‎متوسط‎ ‎لکه‎ ‎آب‎ ‎به‎ ‎حجم‎ ‎آبی‎ ‎معادل 13.97 میلیون‎ ‎مترمکعب به‎ ‎طور‎ ‎سالانه‎ ‎نیاز است که 12.2‌‎ ‎آن‎ ‎از‎ ‎طریق‎ ‎رواناب‎ ‎سطحی‎ ‎تامین‎ ‎می‌شود‎ ‎و1.77 میلیون‎ ‎مترمکعب‎ ‎کمبود‎ ‎وجود‎ ‎دارد‎ ‎که‎ ‎باید‎ ‎با‎ ‎کاهش‎ ‎حدود 20 درصدی برداشت‎ ‎از‎ ‎آب‎ ‎زیرزمینی‎ ‎منطقه‎ ‎تامین‎ ‎شود‎.‌‏ همچنین‎ ‎به‎ ‎منظور‎ ‎حفظ‎ ‎پوشش‎ ‎گیاهی‎ ‎و‎ ‎گونه‌های‎ ‎شاخص‎ ‎جانوری‎ ‎منطقه‎ ‎به ترتیب به طور سالانه نیاز به آبی معادل ‌‏12/. و 348.../. میلیون‎ ‎مترمکعب‎ ‎می‌باشد. با‎ ‎تامین‎ ‎نیاز‎ ‎آبی‎ ‎خدمات‎ ‎اکوسیستمی‎ ‎تالاب به‎ ‎منظور‎ ‎حفظ‎ ‎ریزگرد،‎ ‎اکوسیستم‎ ‎گیاهی‎ ‎و‎ ‎جانوری‎ ‎منطقه‎ ‎نیز‎ ‎حفظ‎ ‎می‌گردد‎.‎
در خصوص دستاورد ویژه این طرح آمده است؛ طرح‎ ‎با‎ ‎استفاده‎ ‎از‎ ‎دانش‎ ‎تخصص‎ ‎های‎ ‎مختلف‎ ‎دانشگاهی‎ ‎توانست‎ ‎با بازگرداندن‎ ‎شرایط‎ ‎اکولوژیکی‎ )‎احیا‎ ‎و‎ ‎حفاظت‎ ‎از‎ ‎گونه‌های گیاهی و ‏جانوری) و بهبود عملکرد تالاب، ضمن حل معضلات مهم‎ ‎ناشی‎ ‎از خشکی‎ ‎تالاب‎ ‎مانند‎ ‎ریزگرد‎ ‎که‎ ‎تهدید‎ ‎جدی‎ ‎محیط‎ ‎زیست‎ ‎انسانی و صنعت‎ ‎منطقه‎ ‎بود،‎ ‎باعث‎ ‎ایجاد‎ ‎فرصت‌های شغلی ‏پایدار اکوتوریسم‎ ‎برای‎ ‎افراد‎ ‎بومی‎ ‎منطقه‎ ‎شده‎ ‎است‎.‎
تدوین‎ ‎طرح‎ ‎جامع‎ ‎مدیریت‎ ‎و‎ ‎پایش‎ ‎تالاب، راهکارهای‎ ‎تامین‎ ‎آب‎ ‎مورد‎ ‎نیاز‎ ‎تالاب‎ ‎و‎ ‎افزایش‎ ‎تدریجی‎ ‎تراز‎ ‎آن، بررسی‎ ‎و‎ ‎مقایسه‎ ‎توان‎ ‎اکولوژیکی‎ ‎در‎ ‎کاربری‎ ‎های‎ ‎فعلی‎ ‎اطراف‎ ‎تالاب، ‏تدوین‎ ‎الزامات‎ ‎لازم‎ ‎برای‎ ‎احیای‎ ‎نهایی‎ ‎و‎ ‎حفظ‎ ‎پایدار‎ ‎شرایط‎ ‎تالاب به عنوان برنامه و توسعه ‏آتی این طرح آمده است. ‏
مجری طرح مطالعه‎ ‎محاسبه‎ ‎نیاز‎ ‎آبی‎ ‎تالاب‎ ‎کجی‎ ‎نمکزار دکتر محمدحسین صیادی، عضو ‏هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه بیرجند بود که به کارفرمایی اداره‎ ‎کل‎ ‎حفاظت‎ ‎محیط‎ ‎زیست‎ ‎استان‎ ‎خراسان‎ ‎جنوبی این مطالعه از مهر 1397 تا تیر 1399 ‏انجام شد.‏