برگزاری نشست علمی اثرسیستم‌های تحت فشار و کم فشار بر آسیب‌پذیری ذخایر آب زیرزمینی و ارائه چالش‌ها و راهکارها

گروه پژوهشی خشکسالی و تغییراقلیم در راستای رسالت خویش و مشکل کم آبی کشور اقدام به برگزاری نشست های علمی در زمینه های مرتبط با آب نموده است؛ اولین نشست با مشارکت گروه علوم و مهندسی آب و دفتر نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه بیرجند و دعوت از مهندس سروری مدیرعامل شرکت آب منطقه خراسان جنوبی و مهندس محمدی مدیرآب و خاک سازمان جهادکشاورزی خراسان در 16 آذر 1400 بصورت مجازی برگزار شد. 
به گزارش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی دانشگاه بیرجند، در این نشست تغییر روش آبیاری از آبیاری سطحی به آبیاری تحت فشار و تأثیر آن در میزان منابع آب زیرزمینی بررسی شد.  مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی با توضیح اینکه آبیاری نوین بهتر است یا غرقابی و اشاره به اینکه  حدود 88درصد منابع آب استان در بخش کشاورزی مصرف می شود و حدود 73 درصد تخلیه منابع زیرزمینی از طریق چاه صورت می گیرد. سپس مدیرآب وخاک سازمان جهادکشاورزی خراسان جنوبی بعد از اشاره به برداشت های زیاد مجاز و غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی، پدیده فرونشست موجود در دشت¬های سرایان، فردوس، قاین و زیرکوه را در اثر پایین رفتن شدید سطح آب زیرزمینی متذکر شد و افزایش بازدهی آبیاری در کشاورزی و بهینه سازی مصرف آب با توسعه روشهای نوین آبیاری بجای روش¬های غرقابی و جلوگیری از حفر چاههای جدید و یا بستن چاه های غیرمجاز را یکی از راهکارهای مدیریت فرونشست در استان معرفی کرد. مهندس محمدی با مقایسه دو روش آبیاری تیپ و غرقابی در مزرعه پایلوت گندم طبس نشان داد که سیستم آبیاری تیپ در این مزرعه به میزان 7/32 درصد در میزان آب مصرفی وحدود 75 درصد افزایش در میزان تولید در هکتار نسبت به روش غرقابی نشان می دهد. همچنین ایشان بیان داشت: میزان مصرف آب در بخش کشاورزی با روشهایی از قبیل اصلاح الگوی کشت، اجرای سیستم های نوین آبیاری، تغییر تاریخ کشت، نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه های کشاورزی روند نزولی داشته است و راندمان آبیاری در طی سالهای 1396 تا 1399 از 43 درصد به 91/47 درصد برسد و انتظار می رود تا سال 1405 به 55 درصد خواهد رسید. همچنین مدیر آب و خاک بیان داشتند که تا سال 1405 صرفه جویی مصرف آب در بخش کشاورزی با اجرای طرح های آب وخاک مطابق با برنامه سازگاری با کم آبی استان به طور کامل انجام خواهد شد و در پایان با نشان دادن یک مثال عملی در دشت سربیشه مشخص کرد که اجرای سیستم آبیاری تحت فشار سبب صرفه جویی 5/12 لیتر در ثانیه آب در سال و 144 ساعت در مدار آبیاری 12 شبانه روز می شود. در ادامه نشست متخصصان و اعضای پنل به ارائه نظرات خود پرداختند و توصیه‌های اجرای روش سیستم های آبیاری تحت فشار(قطره ای) در  مزارع و بخصوص باغات استان با حفظ سطح معادل و کمتر از سطح زیرکشت آبیاری سطحی قبلی، نصب کنتور هوشمند بر روی همه چاه¬های کشاورزی استان و لزوم بازدید از چاه ها و بررسی دقیق میزان تخلیه از هریک از چاه ها و پلمپ چاه های غیرمجاز، آموزش و ترویج کشاورزان در مدیریت و برنامه ریزی  آبیاری مزراع و باغات و توجه به کم آبی در انتخاب کشت مورد نظر را ارائه کردند. در پایان به دلیل گسترده بودن موضوع و نیاز به زمان بیشتر قرار به برگزاری نشست در آینده نزدیک شد تا مسئله توسط نخبگان اجرایی و علمی استان بیشتر مورد واکاوی قرار بگیرد.